چکیده:
بیان مسئله : با توجه به‌سرعت تغییرات ایجادشده در حوزه‌های معماری، نمی‌توان گفت این هنر عاملِ ارتقای کیفیت‌های زیستن نیز بوده و جوابگویی به ابعاد جامع‌تری از نیازهای انسان را به همراه داشته است. ساکنان بناهای امروز در بیشتر موارد از فضاهای زیست خود ناراضی و با وجود گسترش امکانات، بناهای امروز زیباتر و انسانی‌تر از بناهای دیروز نیستند. در مواردی، معماری به یک سرپناه یا نمایشی از سلایق فردی معمار و کارفرما تقلیل یافته و از شأن حقیقی خود دور شده است. آنچه امروز نمایان است، خالی شدن از دیروز و گم‌شدن در آن همه معناست. این مقاله برآن است که با توجه به گذشتة ما، چرا ساکنان بناهای امروز در بیشتر موارد از فضاهای زیست خود رضایت نداشته و واکنش‌های طبیعی و احساسی خود را نسبت به محل زندگی‌شان ازدست‌داده‌اند. افق دید این مقاله تبیین الگویی نوین با استفاده از دستور زبان شکل1 برای خانه معاصر بر‌اساس جوهرة معماری خانه‌های دوران قاجار است. هدف : این مقاله برآن است که با استناد به ویژگی‌های کالبدی و معناییِ خانه‌های مجموعه‌ای2 دورة قاجارِ شهرهای تهران و تبریز، به الگویی قابل‌استفاده در خانه‌های امروز دست یابد. در این راستا اهداف زیر مطرح می‌شود: 1. چگونگی تبیین الگوی نوین با استفاده از دستور زبان شکل 2. چگونگی ایجاد شکل‌های پایه در خانه‌های مجموعه‌ای قاجار شهرهای تبریز و تهران 3. درک معنایِ نهفته در شکل‌های متنوع خانه‌های قاجاری تبریز و تهران. روش تحقیق : این پژوهش از نوع کیفی است؛ فن تحلیل داده‌ها، دستور زبان شکل است. دستور زبان‌های شکلی، سامانه‌های تولیدکننده‌ای هستند که بر پایة مجموعه‌ای از قاعده‌های شکلی به طراحی منجر شده و برمبنای الگوریتم کار می‌کنند. الگوریتم فرایندی است با خروجی‌هایی که حاصل دستورالعمل‌ها یا قوانینی برای اجرا در مجموعه‌ای از داده‌هاست. روش شناسایی قوانین، تأویل پدیدارشناسانه خانه‌های دورة قاجاری با روش ماکس ون‌منن3 است. کیفیت خانه قاجاری در این مقاله به‌عنوان یک تحقیق پدیدارشناسانه بر مبنای بیان تجربه زیسته در مکان چهار خانه قاجاری استوار است. خروجی‌ها نیز الگوهای نوین خلق‌شده هستند. نتیجه‌گیری : در فرایند دستورزبان شکل، داده‌ها، چهار خانة منتخبِ پژوهشگر است. ترسیم اشکال پایه بر‌اساس چگونگی قرارگیری فضاها در این خانه‌هاست؛ مجموعه قوانین با روش پدیدارشناسی ون‌منن تعریف می‌شود. قوانین از طریق مصاحبه‌های عمیق و تأویل و تفسیر مصاحبه‌ها با افرادی که تجربه زیستن در خانه‌های انتخاب‌شده دارند، وضع می‌شود. درنهایت درون‌مایه‌های اصلی حاصل از این روش "پیوند با محیط، شادی، آرامش، جدایی از زندگی روزمره" استخراج‌شده که در فضاهایی چون ایوان، زیرزمین، فضای سبز و هشتی و شاه‌نشین نمایان می‌شود. این فضاها درواقع، قوانین دستورزبان شکل هستند. در آخردر فرایند الگوریتمی دستور زبان شکل، در درخت تصمیم‌گیری، به ایجاد الگوهای جدید منجر می‌شود.
چکیده انگلیسی:
Statements of problem: Given the rapid changes in architecture, promoting the quality of life cannot necessarily respond to human needs. Residents of modern buildings are often dissatisfied with their living spaces; despite the development of facilities, modern buildings are not more beautiful and human-oriented than the past buildings. Architecture has been almost declined to a shelter or a demonstration of individual styles and moved away from its true status. This article tries to find out why residents of modern buildings are usually dissatisfied with their living spaces and why they have lost their natural and emotional reactions to their habitation. This article aims to define a new pattern for a contemporary house using shape grammar based on the essence of architecture of Qajar houses. Given the physical and semantic features of Qajar houses in Tehran and Tabriz, this article proposes a model for today’s houses. Hence the following objectives are addressed: • How to explain the new pattern using shape grammar • How to create sub-shapes in Qajar houses in Tabriz and Tehran • Understanding the meaning implied in various shapes of Qajar houses in Tabriz and Tehran Research method: Based on qualitative methods, this study employs shape grammar for data analysis. The shape grammar is a manufacturing system leading to a design based on a collection of shape-rules and operates by this algorithm. An algorithm is a process which has outputs derived from instructions or rules that run on a set of data. These rules are identified through phenomenological interpretation of the Qajar houses using Max Van Manen’s method. In this article, the phenomenological inquiry is based on the experience of living in 4 Qajar houses. Outputs are also newly created patterns. Conclusion: In the process of shape grammar, the data of 4 houses is analyzed. Sub-shapes are derived based on the location of spaces in these houses; the shape-rules are defined by Van Manen’s phenomenological method. The rules are made through interpretation of in-depth interviews with people who have experienced living in selected houses. Ultimately, “the link with environment, happiness and relaxation” and “separation from everyday life” are main concepts reflected in spaces such as Eyvan (semi-closed space), basement, landscape, Hashti (entrance to each building and spaces) and Shahneshin (a room usually twice as high as other rooms in the house). In fact, these spaces are the rules of shape grammar and the algorithmic process results in new patterns in the tree decision.
خبرنامه
برای ثبت نام در خبرنامه و دریافت خبرنامه ایمیل خود را وارد نمایید.
