چکیده:
در ناحیۀ بلوچستان، شهر نیمروز بر نصف‌النهاری واقع‌شده که در باور ایرانیان، مرکز خشکی‌های حدفاصل چین تا غرب اروپا بوده است. از این‌رو نام نیمروز بر آن گذاشتند، بدان معنا که در فاصلۀ طلوع و غروب خورشید در خشکی‌های زمین، این شهر در میانۀ این دو حد واقع می‌شد. در حقیقت نام قسمتی از زمین، براساس مواجهۀ آن با آسمان گذارده شده است. حق آن بود که نصف‌النهار و بعداً ساعت جهان، به جای گرینویچ، این نقطه انتخاب می‌شد تا تقسیمات اعتباری با جهان واقعی نسبتی متناظر می‌یافت. مشابه این ارتباط میان آسمان و زمین در سایر جلوه‌های تمدن ایرانیان نیز می‌توان یافت. در اسامی همچون ماهوش و خوروش، در مکان‌ها مانند نیمروز، باختران و خاوران، در ایام مانند مهر و خرداد و در رویدادها مانند یلدا و نوروز. پیوندهای فضایی میان زمین و آسمان برای ایرانیان آن‌قدر است که نمی‌توان فرهنگ ایران را مستقل از آسمان و عناصر آن شناخت. یلدا، بلندترین شب سال، هنگام تولد مهر است که همراه با خود نعمت و خیر را به بشر ارزانی می‌دهد. خورشید نماد برکت و رشد است که در یلدا متولد می‌شود. نام‌گذاری زمان‌ها و مکان‌ها بر حسب حوادث مرتبط با خورشید، نشان از ارزش‌گذاری و ممتاز کردن برخی ایام نسبت به اوقات دیگر است. گزینش ایام و مکان‌های خاص، منظرهای اختصاصی ایرانی را می‌سازد. «گاه» پسوندی که هم برای زمان و هم برای مکان به‌کار می‌رود، به‌نوعی از یکسان بودن سرشت زمان و مکان در اسطوره‌های ایرانی حکایت می‌کند. در میدان‌گاه و صبحگاه، یکی از مکان و دیگری از زمان حکایت می‌کند. زمان از گردش خورشید و مکان از زمین شناخته می‌شود. قراردادن پسوند «گاه» برای هر دو امر زمین و آسمان، شاید علت وحدت ذاتی میان زمان و مکان، دو عنصر پایۀ شناخت بشر باشد. از این‌رو فرهنگ ایران و رویدادها و اسامی وابسته به زمان و آسمان را می‌توان جلوه‌ای از منظر منحصربه‌فرد ایران شمرد. نقشۀ روی جلد، ترسیم پیشینیان از خشکی‌های قدیم زمین و نصف‌النهار نیمروز است که در اختیار قرار داده شده است.
چکیده انگلیسی:
In Baluchestan Region, the city of Nimruz is situated on a meridian. Iranian people believe that the meridian stands at the center of the mainland between China and Western Europe. That might explain why it is called Nimruz. Nimruz refers to the point of time at which the city falls on the middle of the earth during the interval between the sunrise and the sunset. In fact, this is the name of part of the earth which is facing the sky. This area would have been selected as the meridian and the world clock or Greenwich to have more accurate nominal divisions corresponding to the relational real world. Similar cases of this relationship between the sky and the earth can be found in Iranian civilization for instance in names of people, Mahvash and Khurvash or in the name of places Nimruz, Bakhtaran and Khavarān, on occasions, June and September, and in different events such as Yalda and Nowruz. The spatial bonds between the earth and the sky are so strong in Iranian culture that the separation of sky and its elements from this culture seems impossible. Yalda is the longest night of the year and the birthdate of Mithra who bestows her blessing and benefaction to mankind. The sun is the symbol of blessing and growth and it is born at Yalda. The appellation of the times and places based on the sun-related events indicate the value and outstanding nature of some of the times with respect to others. The selection of the special days and places construct Iranian specific landscapes. The suffix “Gāh” which is used for place and time somehow reflects the resemblance of the nature of time and place in the Iranian myths. The terms Meidāngāh [plaza] and Sobhgāh [morning] stand for place and time respectively. Time and place are recognized by the earth’s displacement with respect to the sun. The use of the suffix “Gāh” for the earth and the sky might be a proof showing the inherent unity between the time and place as two basic elements known to man. Therefore, Iranian culture and the events and names related to time and the sky can better reflect Iran’s unique landscape. The map on the cover of this issue illustrates the forefathers’ imagination of the earth’s old lands and Nimruz meridian.
خبرنامه
برای ثبت نام در خبرنامه و دریافت خبرنامه ایمیل خود را وارد نمایید.
