چکیده:
ایران مانند اکثر مناطق دنیا، با مشکل کمبود آب و بحران شوری به عنوان دو عامل محدود کننده آبیاری پایدار روبروست. از این رو، مدلWSBM به منظور به کارگیری تفکر جامع استفاده از منابع آب (دیدگاه حوضه‌ای) و تجزیه و تحلیل سریع فرآیند تأثیر متقابل آب و نمک، تهیه گردید. در مرحله اول اقدام به واسنجی مدل برای دوره آماری 98-1988 شد و سپس با استفاده از آمار، منابع آب در زمان حال و گذشته مورد آزمایش قرار گرفت. علی‌رغم سادگی این مدل، مقادیر جریان مشاهداتی و شبیه سازی شده به هم نزدیک بودند که این موضوع نشانگر قابلیت و کارآیی مدل برای آزمایش سناریوهای مختلف بود. اولین سناریو، بررسی تأثیر افزایش آب تخصیصی به اصفهان بزرگ در کل حوضه بود. از نظر میزان کمّی آب در حوضه، این افزایش قابل چشم‌پوشی بود، زیرا میزان مصرف آب شرب و بهداشتی، درصد زیادی از کل آب مصرفی حوضه را به خود اختصاص نمی‌دهد. از سوی دیگر میزان آب برگشتی در این بخش، بالاست. دومین سناریو، انتقال آب از حوضه‌های مجاور، به درة زاینده‌رود به منظور تأمین آب مورد نیاز شبکه آبیاری جدیدالاحداث رودشتین بود. اگر کاهش کیفیت آب رودخانه مشکل ساز نبود، افزایش آب خروجی از سد محدودیت نمی‌داشت. نتایج حاکی از آن بود که به منظور حفظ کیفیت آب در سطح شوری 2 دسی زیمنس بر متر، دبی متوسط رودخانه باید از 52 مترمکعب بر ثانیه به 64 مترمکعب بر ثانیه افزایش یافته و حداکثر نیاز آبی در فصل آبیاری از 85 مترمکعب بر ثانیه به 112 مترمکعب بر ثانیه برسد. در پایان می‌توان چنین نتیجه گرفت که روش اتخاذ شده و مدل تهیه شده برای تجزیه و تحلیل سریع و روشن شرایط گذشته، حال و آینده در خصوص مسائل آب و شوری، خشکسالیهای اخیر در سطح حوضه و اجرای سناریوهای محتمل مفید می‌باشد.
چکیده انگلیسی:
Water scarcity and salinization are major threats to sustainable irrigation in Iran as well as other parts of the world. Irrigation schemes are part of a basin and as such, irrigation research must be conducted in a basin context. For the Zayanderood basin in central Iran, a simplified Water and Salinity Basin Model (WSBM) was developed for a quick analysis of river basin processes. The model was calibrated and used for current and past water resources analyses. Despite the simplicity of the model, observed and simulated stream flows were similar, proving that the model could be used for scenario analyses. The first scenario was defined where the effect of an increase of water extraction for Isfahan was evaluated. In terms of basin scale water quantity aspects this increased extraction is negligible as extractions are relatively low and return flows are high. A second scenario was developed to study the additional releases required from the reservoir to provide sufficient water for expansion of the Rudashtain irrigation scheme. If no restriction is imposed on water quality, additional releases from the reservoir are limited. However, if salinity levels are not to exceed 2ds m-1, mean annual water release requirements from the reservoir will increase from 52 to 64 m3 s-1, and peak requirements during the irrigation season will increase from 85 to 112 m3 s-1. Finally, it was concluded that the methodology and the model developed were useful for a swift and transparent analysis of past, current and future water and salt resources, and performing scenario analyses.
خبرنامه
برای ثبت نام در خبرنامه و دریافت خبرنامه ایمیل خود را وارد نمایید.
