چکیده:
به منظور بررسی تراکم و پراکنش فضایی جمعیت دو شتهیSitobion avenae (F.) و Schizaphis graminum (Rondani) روی خوشههای گندم (Triticum aestivum L.) و نیز طراحی یک برنامهی نمونهبرداری دنبالهای با دقت ثابت برای آنها، طی دو فصل زراعی 1385 و 1386 از پنج مزرعهی گندم پاییزه در اطراف گرگان، نمونهبرداری هفتگی به عمل آمد. با استفاده از شاخصها و مدلهای مختلف، پراکنش فضایی مراحل مختلف نشوونمایی شتهها برآورد شد و به کمک مدل گرین، تعداد نمونهی لازم و معادلات خطوط تصمیمگیری برای برآورد میانگین جمعیت آنها محاسبه گردید. این دو شته از اواسط فروردین روی خوشههای گندم ظاهر شدند و تا اوایل خرداد به فعالیت خود ادامه دادند. بیشترین میانگین جمعیت آنها 86/2±01/16 عدد شته در خوشه و در نیمهی دوم اردیبهشت شمارش شد. بر اساس مقادیر ضرایب تبیین و F ، مدل تیلور برای برآورد پراکنش فضایی شتهها از مدل ایوائو مناسبتر بود و مقدار ضریب b از 034/1 برای مادههای بالدار تا 545/1 برای مادههای بدون بال نوسان داشت. سایر شاخصهای پراکنش و مدلهای توزیع فضایی نیز حاکی از تجمعی بودن پراکنش جمعیت شتهها روی خوشهها و برازش آن با توزیع دوجملهای منفی در بسیاری از مقاطع فصل زراعی بود. شتههای بالغ بالدار در مقایسه با سایر مراحل نشوونمایی، برای نشان دادن پراکنش تصادفی تمایل بیشتری داشتند، به طوری که پراکنش جمعیت آنها در 7/63 درصد از تاریخهای نمونهبرداری با توزیع پویسون برازش یافت. از نظر هزینه (تعداد نمونهها)، کارایی نمونهبرداری دنبالهای طراحی شده جهت برآورد میانگین جمعیت شتهها با دقت 25/0، در حد قابل قبولی قرار داشت. تعداد نمونهی لازم جهت برآورد تراکم جمعیت، تابعی از میانگین جمعیت شتهها در خوشه بود و از 25 عدد خوشه در میانگین 01/16 عدد شته در خوشه تا 268 عدد خوشه در میانگین 168/0 عدد شته در خوشه متغیر بود. اطلاعات ارایه شده در این پژوهش میتواند در مدیریت جمعیت شتههای خوشهی گندم در منطقهی گرگان مورد استفاده قرار گیرد.
چکیده انگلیسی:
The seasonal abundance patterns of the wheat spike aphids were studied by weekly sampling of five winter wheat fields in Gorgan region in northern Iran during two growing seasons, 2006 and 2007. Spatial distribution of different developmental stages and morphs of the aphids were described by fitting data to Poisson (random) and negative binomial (clumped) distributions, as well as by calculating dispersion indices. A sequential sampling plan was also developed using the fixed-precision method of Green for estimating the density of adults, nymphs and total population. Sitobion avenae (F.) and Schizaphis graminum (Rondani) were two main species infesting wheat spikes in this region. The first aphid colonies appeared on spikes during early April and peaked (16.01±2.86 aphid per spike) during early May. Based on R2 and F of regression analysis, Taylor’s power law provided a more adequate description of variance/mean relationships than did Iwao’s patchiness regression model, and the b values ranged from 1.034 (alate adults) to 1.545 (apterus adults). Aphid population, especially nymphs and apterous females, was aggregated during most of the growing season and negative binomial models fitted data sets better than the Poisson series. However, alate morphs showed a noticeable tendency to the random distribution and 63.7 percent of their data sets fitted the Poisson distribution. Regarding sampling cost or required sample size, the developed fixed-precision sequential sampling plans showed an acceptable performance for estimating aphid density at the precision level of 0.25. Optimum sample size was flexible and depended upon the aphid density and desired level of precision, and ranged from 25 spikes in density of 16.01 aphids/spike to 268 spikes in 0.168 aphids/spike at the precision level of 0.25. The information presented in this study may be used in population management of aphids in wheat fields.
Keywords: S
خبرنامه
برای ثبت نام در خبرنامه و دریافت خبرنامه ایمیل خود را وارد نمایید.
