چکیده:
«فضا» از اواخر قرن نوزدهم و تا پیش از دهۀ 1960 در معماری کلیدواژۀ اصلی بود اما به‌تدریج اهمیت نظری خود را در دانش معماری از کف داد. این تحول عمدتاً به‌سبب فراگیرشدن نشانه‌شناسی پسامدرن و نظریات «مکان» در معماری بود. دانش اجتماعی اما مسیر برعکسی را طی نمود، در قرن نوزدهم، در آگاهی مدرن و به‌واسطه تاریخی‌گری، فضا یک‌سره در انقیاد زمان درآمد، «مراحل» زمانی توسعه موردتوجه قرار گرفت، زمان خطی بود و فضا حاشیه‌ای. در تمام این دوره مراد از «فضا»، فضای انتزاعی دکارتی/نیوتنی بود که نسبت به تاریخ، زمینه و جامعه خنثی و بی‌اثر بود و لذا در حیطه و بازۀ مطالعات علوم اجتماعی واقع نمی‌شد. در قرن بیستم اما فضامندی به‌تدریج راه خود را به تحلیل‌های اجتماعی گشود تا آنجا که تحولات اواخر قرن بیستم در این زمینه را «چرخش فضاوار» علوم اجتماعی نامیدند. در این مقاله ضمن بررسی این تحولات در هر دو عرصه در نتیجه‌گیری اشاره خواهدشد که با روی آوردن به یک هستی‌شناسی رابطه‌ای در باب فضا و غنا یافتن آن از مطالعات میان و ترارشته‌ای، کلیدواژۀ فضا همچنان در نظریۀ معماری رهگشا خواهدبود و در رابطۀ آن با علوم اجتماعی نقشی میانجی‌گرانه خواهد داشت.
چکیده انگلیسی:
“Space” was architecture’s main keyword between the 1890s and 1960s, but it lost its significance in architecture gradually; this was mainly due to the prevalence of postmodern semiotics and theories of “place” in architecture. Social science however went through an inverse path. In the nineteenth century, in modern consciousness and through historicism, space became subordinate to time, time became linear, space became marginalized, and the temporal “stages” of development gained importance. Space in this period was a Cartesian/Newtonian abstract notion which was neutral in relation to society, history and context; and thus it was not in the domain of social sciences studies. In twentieth century, however, the social analyses adopted spatiality gradually, to the extent that the late twentieth century transformations in this field were called “the spatial turn”. Through investigating these two lines of evolution, it will be discussed in this article that with the adoption of a relational ontology concerning space and its enrichment through inter- and trans-disciplinary studies, “space”, as a keyword, can continue to be of importance in architectural theory and play a mediating role in its relation with social science.
خبرنامه
برای ثبت نام در خبرنامه و دریافت خبرنامه ایمیل خود را وارد نمایید.
