چکیده:
میان منطقدانان مسلمان، نزاعی دربارة گسترة مصادیق موضوع در قضایای حقیقیه درگرفته است و آن اینکه آیا موضوع در این دسته از قضایا شامل همة مصادیق موجود و ممکن الوجود است یا مصادیق ممتنع الوجود را نیز در بر میگیرد. از ابنسینا تا افضلالدین خونَجی، تصریحاتی به دیدگاه دوم وجود دارد اما منطقدانان بعدی، در ابتدا اثیر الدین ابهری به دیدگاه نخست گرایش پیدا کردند. در این مقاله، تلاش میکنیم دیدگاه ابنسینا و خونجی را در برابر دیدگاه ابهری پشتیبانی کنیم. برای این کار، افراد و مصادیق را به صورت مجموعههایی از مفاهیم (یا ماهیات) در نظر میگیریم. اگر یک فرد و مصداق، مجموعهای از مفاهیم متعارض باشد آن را «ممتنع الوجود» مینامیم و اگر مجموعهای از مفاهیم سازگار باشد آن را «ممکن الوجود» میشماریم و منطق حاکم بر آن را «منطق مفاهیم» مینامیم. برای نظاممندسازی این منطق، سمانتیکی شبیه سمانتیک منطق محمولها معرفی میکنیم و برای آن، نظامی صوری به زبان منطق مرتبه اول طراحی میکنیم و نشان میدهیم که این نظام منطقی را میتوان به بخشی از منطق مرتبه دوم فروکاست. با این کار، نتیجه میگیریم که دیدگاه ابنسینا و خونجی را میتوان با منطق مرتبه دوم پشتیبانی کرد.واژههای کلیدی: قضیة حقیقیه، ابنسینا، خونجی، ابهری، مصادیق ممتنع، منطق مرتبه دوم
چکیده انگلیسی:
A controversy among the Muslim philosophers about the domain of the extensions was that is the subject of the verity-propositions contained the impossible extensions or only all of the actual and possible ones. From Ibn-Sina to Al-Khunaji, there are explicit texts to the former view; but later logicians, starting with Athir Al-Din Al-Abhari, were inclined to the latter. In this paper, we attampt to support Ibn-Sina and Al-Khunaji's view versus Al-Abhari's. For this, we take the extensions as sets of concepts. If an extension is a set of inconsistent concepts we'll regard it impossible and name its logic ‘the logic of the concepts’. For systematizing the logic, we introduce a semantics similar to that of predicate logic and construct a formal system in the first-order language. We show that the logical system can be collapsed to a fraction of the second-order logic, concluding that Ibn-Sina and Al-Khunaji's view can be supported by the second-order logic.
خبرنامه
برای ثبت نام در خبرنامه و دریافت خبرنامه ایمیل خود را وارد نمایید.