چکیده:
یکی از راه حل‌های کارآمد و مناسب برای بهینه سازی استفاده از رواناب به ویژه درمناطق خشک و نیمه خشک، استفاده ازسدهای خاکی کوچک است. که ضمن کاهش خسارات ناشی از سیل، در تغذیه مصنوعی سفره آب زیرزمینی، احیای مراتع و بیابان زدایی موثر است.در سالهای اخیر، توسعه و بهره برداری از منابع آب و خاک در مناطق خشک و نیمه خشک، ضرورتی انکارناپذیر است که بهر ه برداری از سیلاب‌های آنی در این مناطق یکی از این زمینه‌ها است. یکی از مسائلی مهمی که در زمینه طراحی مکان احداث این سازه‌های مهندسی در حوزه‌های آبخیز وجود دارد، بحث مکان یابی صحیح این سازه‌ها بر روی رودخانه اصلی حوزه می باشد. عدم وجود یک راه ریاضی و منطقی به منظور اولویت بندی عملیات اجرایی این سازه‌ها ما را بر آن داشت تا با استفاده از مدل ارزیابی چند معیاره مکانی و تلفیق لایه‌های اطلاعاتی که از اهداف اصلی این تحقیق می باشد، مکان‌های مناسب جهت احداث سد خاکی بر روی رودخانه‌های اصلی حوزه آبخیز یوسف آباد طبس بپردازیم. لذا با استفاده از ترکیب نقشه‌های رستریمربوط به محدودیت مکانی (حریم رودخانه)، عوامل مکانی طبیعی (درصد شیب، حریم از رودخانه، واحدهای ژئومورفولوژی و ویژگیهای زمین شناسی )، عوامل اقتصادی (منابع قرضه، حریم از راه، حریم از قنات و حریم از مناطق مسکونی) در محیط برنامه نویسی ارزیابی چند معیاره مکانی، نرم افزار ILWIS 3.31 طراحی شد. ابتدا لایه‌های مکانی به فرمت این نرم افزار در آورده شد. سپس لایه‌های مکانی ناهمگون با یکدیگر، تلفیق و همگون سازی شدند و همگی ارزش‌های فازی صفر تا یک را گرفتند. به دلیل یکسان نبودن ارزش لایه‌ها، لایه‌ها وزن دهی شدند. در نهایت، تلفیق لایه‌ها انجام شد و نقشه شاخص ترکیبی به دست آمد که در آن مکان‌های مساعد جهت احداث سد خاکی منطقه مطالعاتی، الویت بندی گردید و بهترین مکان جهت انجام عملیات اجرائی در حوزه مشخص شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد مکان احداث، از نظر مهندسی و از نظر مردمی مورد تأیید کارشناسان و مردم بومی منطقه بود. و می توان ازعان نمود، دقت، صحت و سرعت و توانائی بالای این مدل می تواند برای حوزه‌های آبخیز دیگری نیز انجام گیرد.
چکیده انگلیسی:
یکی از راه حل‌های کارآمد و مناسب برای بهینه سازی استفاده از رواناب به ویژه درمناطق خشک و نیمه خشک، استفاده ازسدهای خاکی کوچک است. که ضمن کاهش خسارات ناشی از سیل، در تغذیه مصنوعی سفره آب زیرزمینی، احیای مراتع و بیابان زدایی موثر است.در سالهای اخیر، توسعه و بهره برداری از منابع آب و خاک در مناطق خشک و نیمه خشک، ضرورتی انکارناپذیر است که بهر ه برداری از سیلاب‌های آنی در این مناطق یکی از این زمینه‌ها است. یکی از مسائلی مهمی که در زمینه طراحی مکان احداث این سازه‌های مهندسی در حوزه‌های آبخیز وجود دارد، بحث مکان یابی صحیح این سازه‌ها بر روی رودخانه اصلی حوزه می باشد. عدم وجود یک راه ریاضی و منطقی به منظور اولویت بندی عملیات اجرایی این سازه‌ها ما را بر آن داشت تا با استفاده از مدل ارزیابی چند معیاره مکانی و تلفیق لایه‌های اطلاعاتی که از اهداف اصلی این تحقیق می باشد، مکان‌های مناسب جهت احداث سد خاکی بر روی رودخانه‌های اصلی حوزه آبخیز یوسف آباد طبس بپردازیم. لذا با استفاده از ترکیب نقشه‌های رستریمربوط به محدودیت مکانی (حریم رودخانه)، عوامل مکانی طبیعی (درصد شیب، حریم از رودخانه، واحدهای ژئومورفولوژی و ویژگیهای زمین شناسی )، عوامل اقتصادی (منابع قرضه، حریم از راه، حریم از قنات و حریم از مناطق مسکونی) در محیط برنامه نویسی ارزیابی چند معیاره مکانی، نرم افزار ILWIS 3.31 طراحی شد. ابتدا لایه‌های مکانی به فرمت این نرم افزار در آورده شد. سپس لایه‌های مکانی ناهمگون با یکدیگر، تلفیق و همگون سازی شدند و همگی ارزش‌های فازی صفر تا یک را گرفتند. به دلیل یکسان نبودن ارزش لایه‌ها، لایه‌ها وزن دهی شدند. در نهایت، تلفیق لایه‌ها انجام شد و نقشه شاخص ترکیبی به دست آمد که در آن مکان‌های مساعد جهت احداث سد خاکی منطقه مطالعاتی، الویت بندی گردید و بهترین مکان جهت انجام عملیات اجرائی در حوزه مشخص شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد مکان احداث، از نظر مهندسی و از نظر مردمی مورد تأیید کارشناسان و مردم بومی منطقه بود. و می توان ازعان نمود، دقت، صحت و سرعت و توانائی بالای این مدل می تواند برای حوزه‌های آبخیز دیگری نیز انجام گیرد.
خبرنامه
برای ثبت نام در خبرنامه و دریافت خبرنامه ایمیل خود را وارد نمایید.
